Bu makalede farklı bir kategoriyi oluşturan mevsimlik işçiler otel işçileri kıdem tazminatı alabilir mi sorusunun yanıtı aranacaktır. Otel ve tatil köylerinde mevsimlik işçi olarak çalışan baş aşçı, Maitre D’hotel, resepsiyon şefi,baş aşçı yardımcısı, Maitre D’hotel yardımcısı ,bölüm şef yardımcısı, çamaşırhane şefi ,rezervasyon memuru, aşçı, barmen, tatlıcı,garson gibi çalışanlar ,kat ve oda temizlikçileri, kapıcılar, büfeci, aşçı yardımcısı, bell boy, kasiyer, santral memuru, çamaşırhane işçileri, terzi, meydancı, bagajcı, haberci, bulaşıkçı, komi, bekçi ve bahçıvanların, yine ülkemizin birçok bölgesinde görev yapan onbinlerce mevsimlik orman işçisinin,Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı'na bağlı mevsimlik işçilerin en önemli sorunlarından birini kıdem tazminatı alamamaları ve konuda yaşadıkları hak kayıpları oluşturmaktadır.
Öncelikle belirtmek gerekir ki; İş Hukuku işçinin korunması prensibi dayanak noktasından hareketle, hizmet aktine bağlı olarak çalışan kişiler arasında kıdem tazminatının ödenmesini esas kabul edip ,kıdem tazminatı ödenmemesi halini ise kimi koşulların yerine gelmemesi haline bağlı olarak istisna olarak kabul etmiştir.Buna rağmen, ne yazık ki, çalışma yaşamında,kıdem tazminatı ödenmesinin istisnai hal teşkil ettiğini görmekteyiz.Olağan olması gereken kıdem tazminatı ödemesi halinin, uygulamada tersine çevrilerek adeta olağanüstü hale dönüştürülmesinin sebepleri arasında, işçi hakları konusunda yaygın ve ciddi bir eğitim çalışmasının ortaya konulamamasını,evrensel işçi haklarının ve sendikal hakların çalışma yaşamının taraflarınca özümsenememiş olmasını sayabiliriz.
Bu bağlamda ,sendikalı işçi sayısının en az olduğu alanlardan biri olan mevsimlik işçiler,orman işçileri,otel işçileri ve çeşitli bakanlıklara bağlı çalışan diğer mevsimlik işçilerin de yukarıda açıklandığı üzere kıdem tazminatı hakkından mahrum bırakıldığını gözlemlemekteyiz.
Uygulamada çoğunlukla mevsimlik işçiler otel işçileri kıdem tazminatı hakkından mahrum bırakılmak amacıyla belirli süreli iş sözleşmeleri ile çalıştırılmakta ,sürenin sonunda tazminatsız olarak iş akitleri sonlandırılmaktadır.Oysa mevsimlik iş ile belirli süreli akti kavramları farkı kavramlar olup, birbirine karıştırılmaması gerekir.Kanun koyucu ,hakkın kötüye kullanılmasının önüne geçmek maksadıyla belirli süreli sözleşme yapılmasını çeşitli kriterlere tabi tutmuştur.Bu kriterler ışığında bir değerlendirme yapıldığında ,mevsimlik işlerle ilgili olarak aktedilen belirli süreli iş akitlerinin büyük bir çoğunluğunun belirsiz süreli akit niteliğinde olduğu görülmektedir.
Mevsimlik işçiler otel işçilerinin kıdem tazminatı alabilmeleri bakımından kanun koyucu kıdem tazminatına hak kazanılması koşullarını ayrıca düzenlememiş; kıdem tazminatına esas sürenin hesabında hizmet aktinin askıda olduğu sürelerin dikkate alınmayacağını,yalnızca fiili çalışma sürelerinin gözönünde bulundurulacağını belirtmekle yetinmiştir.Bu ayrım dışında mevsimlik işçiler için kıdem tazminatının hesabında ,diğer tüm işçiler için geçerli olan hesap yöntemi ile hesaba esas ücret bakımından herhangi bir farklılık sözkonusu değildir.
Örnek 1: Ahmet bir otelde 2003 Yılından beri garson olarak görev yapmakta ve her yıl belirli süreli sözleşme imzalayarak ,Mayıs ayında çalışmaya başlamakta ,Ekim ayı başında -bazı yıllarda ise sezonun uzaması nedeniyle Ekim ayı ortasında-fiili çalışmasını sona erdirmektedir.Ahmet'in çalıştığı otel 2014 yılında satılarak el değiştirmiş olup, otelin yeni sahibi Ahmet'in de aralarında bulunduğu bir kaç kişinin yeni sezonda çalıştırılmayacaklarını kendilerine bildirmiştir.Ahmet bu gelişme üzerine işyerine giderek kıdem tazminatının ödenmesini istemiş ancak;işveren kendisine ,mevsimlik işçi olduğunu,bugüne kadar belirli süreli sözleşmeyle çalıştırıldığını,mevsimlik işçilerin kıdem tazminatı hakkı bulunmadığını,iş aktinin sözleşme süresi sona erdiği için sonlandırıldığını belirterek kıdem tazminatı ödemesi yapmayacağını söylemiştir.
İşverenin değerlendirmesi yanlış olup ,Ahmet'in ,işe girdiği tarihten bu yana her sezonda çalıştığı sürelerin toplanarak ,giydirilmiş brüt ücreti üzerinden hesap edilecek kıdem tazminatı alacağını tahsil etmek üzere iş davası açma hakkı olduğu gibi başka hukuki yollara da başvurması mümkündür.İşverenin,Ahmet'in belirli süreli iş aktiyle çalıştığını,sözleşme süresinin bittiğini bu nedenle iş aktinin sona erdiğini belirterek kıdem tazminatı ödemesi de düşünülemez.Zira Ahmet'in çalıştığı iş niteliği itibariyle belirli süreli iş akti yapılabilecek nitelikteki işlerden olmayıp;belirli süreli iş sözleşmesi yapılabilmesine olanak sağlayacak objektif olguları da taşımamaktadır.Ayrıca Ahmet'le 2.ve 3.kez sözleşme yapılması 4857 Sayılı Kanun gereği sözleşmesinin belirsiz süreli hale gelmesine sebebiyet vermiştir.Ahmet'in oteli devralan yine işverenle birlikte önceki işverenin her ikisine karşı kıdem tazminatının ödenmesini talep etme,dava açma hakkı mevcuttur.
Makaleler ile İlgili Yasal Uyarı
Yine “Mevsimlik İşçiler Otel İşçileri Kıdem Tazminatı Alabilir mi?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Av. Özkan Kaban'a ait olup makale, yazarı tarafından www.kabanbukuk.com adresinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak yazarının izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
Av.Özkan Kaban
